Псориаз бен алапесті емдейді екен
Медицинада емі табылмаған аурудың бірі – псориаз. Бұл ауру әсіресе жазда көп жайсыздық тудырады: жеңіл киінгендіктен жұрт алдында ыңғайсыздық тудыратыны өз алдына, терлеген сайын қышып, мазаны алады.
Денені жара басуының нақты себебі анықталмағандықтан псориаздың түбегейлі емі де жоқ. Сондықтан псориаздан зардап шегетіндер жылдар бойы ем іздеп әуреге түсетінін көріп жүрміз. Ал шымкенттік Асан Бердібаев (суретте) он екі жылдан бері сыры мен емі белгісіз осы ауруға шипа қондырып жүрген санаулы жанның бірі. Сондықтан оны еліміздің басқа облыстарынан іздеп келетін адам көп. Тіпті қазіргідей жаздың аптап ыстығында да аузы берік Асан ағада тыным жоқ: ауырдым деген адамға диагноз қойып, шөптерін қайнатып дәрі жасап, ұзақ күнге бір тыным таппайды. Осындай қарбалас арасында біз ол кісіден псориазды емдеу құпиясын сұраған едік.
Ағзадағы ауытқудың әсері
– Негізі денедегі дақ, бөртпе, жара дегеннің бәрі ағза мүшесінің бірінде қандай да бір ауытқу барын білдіреді. Соны анықтау маңызды. Оның себебін білмейінше қанша жерден мазь жағып, компресс істегенмен, псориазға ем қонбайды. Ал, жалпы, псориаз дұрыс тамақтанбау, ағза мүшелерінің жұмысы ауытқуынан зат алмасуының бұзылуы, жүйкеге салмақ түсу, стрестік жағдайлар, экологияның кері әсері, жаман әдеттер, ұйқының қалыпты болмауы сынды көптеген себептерден туындайды. Мен осы себепті анықтаймын. Сөйтіп оған себепші болған, яғни қызметі бұзылған ағза мүшесін емдеймін.
– Ал псориазға не себеп екенін қалай анықтайсыз?
– Тамыр ұстай отырып қан айналымы арқылы ішкі ағза мүшелерінің қайсысында қандай ауытқу барын анықтаймын. Бауыр мен бүйректің де жайына ерекше мән беремін. Сөйтіп денеге жараның шығуына себеп болған жайды анықтап алып, соған сай дәрі әзірлеймін.
– Дәріні неден дайындайсыз?
– Емдік шөптерден. Оны дәріханадан алмаймын, жаз бен күзде емге керек болатын дәрілік өсімдіктерді өзіміздің өңірдің таулы аймақтарынан: Қазығұрт тауының етегінен, Ақсу-Жабағлы жақтан, Сарыағаш пен Шардара, Созақ аудандарынан өзім теремін. Мысалы, күн ұзарған қазіргідей шақта Баба Түкті Шашты Әзіз әулиеге зиярат ете барып, жол-жөнекей жусан, бидайықты теріп аламын. Бидайық ерте пісіп жетіледі. Оны жаздың басында теру керек. Кейінгі барған сапарымда жалбыз бен адыраспан жинаймын. Негізі жалбыз дала жалбызы және сулы жалбыз болып екіге бөлінеді. Созақ жақтан дала жалбызын алсам, сулы жалбыз үшін Сарыағаш жаққа барамын. Бұл сулы өңірден арық-атыз жанында өсетін мыңжапырақ, өгейшөп, атқұлақ, итшоқан теріп аламын. Олардың әрқайсысын дайындау әдісі бөлек болады. Ол денсаулық үшін, өсімдіктің емдік қасиеті арту үшін маңызды. Соны қатаң сақтай отырып, бірін көлеңкеде, бірін ашық күн астында кептіріп, түйіп, тиісінше матадан тігілген қапшық пен шыны ыдыста сақтаймын.
Дәріге де дем салады
– Яғни әрбір науқасқа жеке-дара дәрі дайындап бересіз ғой?
– Солай болуы тиіс. Өйткені біреуде псориаз жаңа басталған болады. Енді біреулер он жылдан астам уақыт бойы ем таппай жүрген болуы мүмкін. Оның үстіне, ауру әркімде әр түрлі себептен өршиді. Адамның жасы, ағза мүшелерінің жұмысы да назарға алынуы тиіс. Сонда ғана ем нәтижелі болады.
– Псориаздан зардап шегетіндер көп пе?
– Көбейіп келеді. Бұрын жасы елуден асқан адамдар келетін. Бұл жастағы адамда жүйкенің шаршауы да, ұйқының қанбауы да, ағза мүшелерінің жұмысы ауытқуы да кездесуі түсінікті жайт. Ал қазір псориаз жас қыз-жігіттерде, тіпті 10 жастағы балаларда да кездесіп жүр.
– Сіз псориазды қанша уақытта емдеп-жаза аласыз?
– Ол адамның жасы, өмір салты, ағза ерекшелігі мен аурудың дәрежесіне байланысты. Алғашқы белгісі біліне бастағаннан емделсе, 2-5 ай аралығында толық сауығып кетуге мүмкіндік бар. Ал маған он жылдан астам уақыт бойы түрлі дәрі-дәрмек ішіп, ағзасын бұрынғыдан да улап, ауруын әбден асқындырған адамдар келіп жатады. «Көрінбеген жерім қалған жоқ», – дей тұра тез жазылғысы келетін оларға аурудың батпандап кіріп, мысқалдап шығатынын түсіндіремін. Өйткені жылдарға созылған ауру денеге сіңіп кетеді, онымен күресу оңай емес. Компресс жасайтын қайнатпа, ішуге арналған тұнба, денеге жағатын мазь 10-15 күнге жарамды. Сондықтан толық жазылғанша дәріні жаңалап отыруға тура келеді. Кейбірінде адамның жазылу барысына қарай емдік шөптер құрамын өзгертіп отырамын. Қайталап келе алмайтын алыста тұратын адамдар дәріні осындағы таныстарына өтініш айту арқылы алдыртып жатады. Оған мүмкіндігі жоқтарға пойыз, автобус арқылы өзім де салып жіберемін. Өйткені маған сеніп, көмек сұрап келген әр адамның толық сауығып кетуіне тілекшімін. Сол үшін әрбір тұнба, мазь бен қайнатпаға Құран кәрім аяттары мен сүрелерінен дұға оқып, дем саламын. Негізі мен емді келушіге дем салудан бастаймын. Сонда адамның бойы, рухы тазаланады. Рухы таза адамға шипа тез қонады. Өзіне арнап жасалған дәріге де дем салған соң ем нәтижелі болады. Аян алып, мойныма алған қасиеттің жолы осындай.
Тағы қандай ауруларды емдейді?
– Тәжірибеңізде ем қонбаған адам болды ма?
– Өкінішке орай, мына бір оқиға ойымнан кетпей қойды. Осыдан екі жыл бұрын Алматы облысы, Сарқант қаласынан Гүлім деген қыз келген. Ол қыздың денесінде аппақ дақ – алапес көбейіп келе жатыр екен. Тиісті дәрілерін беріп жібердім. Кейін әкесі хабарласып, дәрілерін әкетіп жүрді. Бірақ сол қыздың денесіндегі дақ түбегейлі жойылып кеткен жоқ. Дегенмен қоңырқай тартып, анық білінбейтін болды. Және ары қарай жайылып кетпей, көбеюін тоқтатты. Әкесі көп жыл ізденгенде мұндай да нәтиже болмағанын айтып, осыған да өте риза екенін білдірді. Ал мен әлі күнге дейін «Сол қыз емделіп жүргенде дұрыс тамақтанбай, әлде жақпас бірдеңе, қазіргі зиянды дайын ас түрін жеп қойды ма екен?» деп ойлаймын. Содан бері емделіп жүрген адамдарға дұрыс тамақтану туралы шарт қоямын. Өйткені адамның толық емделіп жазылуы да, ары қарайғы саулығы да соған тікелей байланысты.
– Сіз қазір алапес жайлы айттыңыз. Тері ауруларының тағы қандай түрін емдей аласыз?
– Псориаздан бөлек дерматит, диатез, аллергия, іріңді жаралар мен алапесті емдеп жүрмін. Қан қысымы жоғарылар мен тұтқанақ (эпилепсия) ауруына шипа іздеп келетіндер де бар.
– Жаңа бір сөзіңізде аян алдым дедіңіз...
– Ол рас. Мен емші боламын деп ойлаған жоқпын. Тері ауруларын емдеуге бел бууыма өз басымнан өткен бір жай себеп болды.
– Айтып бересіз бе?
– Үлкен қызым витилигомен ауырды. Бұл 1997 жыл болатын. Ол кезде қызымның жасы 14-те еді. Дәрігерлерге көріндік, Ташкент те көрдік. Айтқандарын бұлжытпай орындадық. Бірақ ешқандай көмек болмады. Көршілеріміз оны көргенде жұғады деп ойлап, қыздарымен ойнамас үшін екі үйдің арасын биік дуалмен қоршап тастады. Ол маған да, жұбайыма да, тіпті кішкентай қызыма да ауыр тиді. Қыз баланың денесінде дақ болуы тым қиын екен. Соны уайымдап жүргенімде түсімде екі рет аян алдым. Бірінде басында үлкен орамалы бар бір кемпір, әлде анам болар, кім білсін, жаныма келіп: «Қатты ойланба, әрекет ет, емі өз қолыңда. Мен айтқан шөптерден дәрі жасап бер», – деді. Тәуекелге бел будым. Арада 2 ай өткенде қыздың үстіндегі ақ дақтың ортасы қара мең сияқты өзгере бастады. Тағы 1,5 – 2 айда қызым толық жазылды. Осыны естіген адамдар мені өздері іздеп келе бастады. Қашқақтап едім, қатты ауырдым. Осы кезде екінші аянды алдым. Ақыры 2004-2005 жылдары ниет етіп, тері ауруларын емдеуге бет бұрдым.
– Ал өзіңіздің мамандығыңыз қандай?
– Мен мал дәрігерімін. Бұл саланың да маған көп пайдасы тигенін айта кетейін. Академик Скрябин «Медицина адамды емдейді, ал ветеринар бүкіл адамзатты емдейді» деген. Мұнда үлкен мән бар. Біз ішіп-жейтін сүт, айран, қаймақ, ет жануарлардан алынады. Яғни біздің асымыз таза болуы маңызды екенін жоғарыда айттым. Тері ауруларына нәтижелі ем қондыра білуімде мамандығымның орны ерекше.
– Құпия болмаса, ем ақысын айтыңызшы.
– Алладан қонып, аянмен келген нәрсені саудаға сала алмаймын. Әйткенмен дәрі дайындауда оны теріп-жинау, әзірлеудегі еңбегім ақталса, емделуші шын ниетімен риза болса, соған разымын.
– Уақыт бөлгеніңізге рахмет. Арқалағаныңыз алғыс болсын!
– Әумин!
Сұхбаттасқан – Р. ОРДАБЕК.